Trzeba zmienić nazwę Obłoków Magellana?

Taki śmiały postulat wykiełkował w głowach kilku postępowych astronomów. Dlaczego? Czy zbyt długie patrzenie w teleskop działa jakoś na wyobraźnię? A może tak naprawdę mają oni rację i Magellanowi należy odebrać nie tylko Obłoki, a na wszelki wypadek także Cieśninę?

Magellan w Kosmosie

Mały i Wielki Obłok Magellana to w rzeczywistości dwie galaktyki orbitujące w sąsiedztwie Drogi Mlecznej. Obie są nieregularne i w dodatku karłowate, ale mimo to całkiem ładne, a przede wszystkim — wyraźnie widoczne na niebie (niestety, nie na naszej półkuli).

Właśnie z tego powodu ludzie żyjący po przeciwnej stronie globu już w starożytności zauważyli ich istnienie, jednak Europa dowiedziała się o nich dopiero w czasach Magellana – stąd zapewne ich nazwa... przynajmniej do tej pory. Dlaczego zatem ktoś żyjący w XXI wieku postanowił zmienić ten stan rzeczy?

Wojna światów

Wyprawa Magellana okrążyła Ziemię, chociaż on sam nie zdołał tego zrobić. Mimo to trudno zaprzeczyć, że wywarł spory wpływ na historię naszej planety. To, czy był to wpływ pozytywny, czy już niekoniecznie, zależy jednak od punktu widzenia.

Faktem jest, że podboje nowych ziem nigdy nie odbywały się na zasadzie wzajemnego poszanowania kultur, ale przypominały raczej ordynarną grabież. Starcie światów, z których jeden dysponował bronią palną, a drugi dzidami, po prostu nie mogło odbyć się w atmosferze partnerstwa. Mając to na uwadze, inicjatorzy pomysłu podkreślają, iż Magellan był mordercą, a jego podwładni napadli i spalili domy wielu niewinnych ludzi. I w zasadzie trudno się z tym nie zgodzić - nawet jeśli koncepcja zmiany nazw ulic, miast, czy tam innych galaktyk może wywoływać w nas przykre skojarzenia z czasów słusznie minionych. 

Petycja przeciw Magellanowi

Za nazewnictwo obiektów w kosmosie odpowiada Międzynarodowa Unia Astronomiczna – i właśnie do tego organu wpłynęła petycja dotycząca usunięcia nazwiska portugalskiego żeglarza z Obłoków. Jak tłumaczą jej sygnatariusze, „obiekty astronomiczne nie powinny być nazywane imieniem Magellana ani nikogo innego, kto ma spuściznę kolonialną związaną z przemocą”.

Co ciekawe, ten pogląd podzielają nie tylko osoby podpisane pod petycją; jak podkreśla profesor David Hogg z New York University, Magellanowi należy odebrać nazwę Obłoków nie z powodu jego stosunku do rdzennej ludności, ale przez to, że on tych galaktyk nie odkrył i na dobrą sprawę ma z nimi niewiele wspólnego.

Jak to się skończy? Zobaczymy. Trzeba jednak uważać, bo jeśli rozpędzimy się za bardzo, to trzeba będzie pozmieniać szereg innych nazw. Cook też miał pewnie co nieco za uszami, a takie na przykład Ameryki upamiętniają niejakiego Vespucciego...

Astronomers Demand Galaxies Named After Ferdinand Magellan, Who Circumnavigated The Globe In 1519, Be Renamed Because Of Record Of 'Violent Colonialism'https://t.co/hUpPpxTafi

— Publick Gazette (@publickgazette) November 14, 2023